Można już zgłaszać artykuły na platformie Open Research Europe

Znane są już wytyczne dla artykułów zgłaszanych do publikacji na platformie Open Research Europe (ORE), która powstała na zlecenie Komisji Europejskiej. Z platformy korzystać będą mogli badacze realizujący projekty w ramach programów Horyzont 2020 i Horyzont Europa. Umożliwi ona publikację artykułów bez żadnych dodatkowych kosztów podczas realizacji projektu i po jego zakończeniu, a także spełnienie wymogów polityki otwartości. Na platformie publikowane będą artykuły ze wszystkich dziedzin nauki i sztuki.

Platforma Open Research Europe spełnia także funkcję systemu zarządzania procesem wydawniczym - po zgłoszeniu artykułu jest on sprawdzany przez zespół redakcyjny pod kątem zgodności z wytycznymi i standardami etycznymi, a następnie w ciągu 10 dni publikowany jako preprint. Po publikacji rozpoczyna się proces recenzyjny, który ma charakter otwarty - na stronie widoczne są zarówno nazwiska recenzentów i ich opinie, jak i odpowiedzi autora oraz komentarze innych zarejestrowanych użytkowników platformy. Autorzy mają możliwość opublikowania poprawionych wersji swoich artykułów uwzględniających uwagi recenzentów bądź inne opinie, ale każda z wersji pozostaje dostępna. Artykuły mogą otrzymać status zatwierdzonych, zatwierdzonych z pewnymi zastrzeżeniami bądź niezatwierdzonych.

Journal Checker Tool ułatwi publikowanie w zgodzie z Planem S

Dostępny jest już Journal Checker Tool (JCT), serwis, który umożliwi badaczom sprawdzenie zgodności czasopism naukowych i platform publikacyjnych z Planem S. 

 

Narzędzie dostępne jest na razie w wersji beta, która zawiera informacje na temat podstawowego zestawu wymagań Planu S: czy dane czasopismo oferuje ścieżkę publikacji w otwartym dostępie zgodnie z licencją CC BY (lub równoważną) i bez embarga oraz czy autorzy mają możliwość zachowania praw autorskich. Korzystanie z JCT jest proste; aby sprawdzić zgodność z Planem S, wystarczy wpisać tytuł lub numer ISSN wybranego czasopisma oraz nazwę instytucji finansującej badania i instytucji zatrudniającej badacza. Funkcje JCT zostały dokładnie opisane w przewodniku udostępnionym na stronie Koalicji S.

W fazie testów, przed wdrożeniem wersji produkcyjnej w styczniu 2021 roku, społeczność naukowa może zapoznać się z serwisem oraz przekazać informację zwrotną dotyczącą jego działania. Narzędzie będzie następnie rozwijane, a do podstawowego zestawu informacji dołączone zostaną dane dodatkowe, np. na temat technicznych wymogów, jakie Plan S stawia czasopismom i platformom.

Kamień milowy w rekomendacjach UNESCO dot. otwartej nauki

30 września 2020 r. UNESCO przekazało przedstawicielom 193 państw członkowskich wstępną wersję rekomendacji dot. otwartej nauki, osiągając tym samym kamień milowy w pracach nad dokumentem. Jest to rezultat działań komitetu doradczego oraz wielomiesięcznych konsultacji, których celem było sformułowanie wytycznych uwzględniających doświadczenia, potrzeby i propozycje różnych grup interesariuszy z całego świata, m.in. instytucji naukowych, badaczy, bibliotek i wydawców. W komitecie doradczym UNESCO ds. otwartej nauki zasiedli przedstawiciele państw członkowskich z sześciu grup wyborczych oraz przedstawiciele organizacji naukowych i badawczych. Jednym z reprezentantów państw Europy Wschodniej jest Jakub Szprot, kierujący pracami zespołu Platformy Otwartej Nauki w ICM UW. 

Wstępna wersja rekomendacji zawiera definicje otwartej nauki, wskazuje jej cele i zasady oraz  zaleca konkretne działania. Otwarta nauka zdefiniowana została jako koncepcja obejmująca różne praktyki dzielenia się wynikami badań, zacieśniania współpracy naukowej, wymiany informacji z korzyścią dla nauki i społeczeństwa oraz otwierania procesu tworzenia i przekazywania wiedzy naukowej z uwzględnieniem podmiotów społecznych spoza kręgów naukowych. 

Regionalne konsultacje UNESCO dot. otwartej nauki

24 września 2020 r. odbyły się konsultacje UNESCO z udziałem przedstawicieli krajów Europy Wschodniej. Spotkanie zamknęło cykl konsultacji regionalnych, które rozpoczęły się w grudniu 2019 roku i dotyczyły prac nad rekomendacjami UNESCO dot. otwartej naukiPodczas spotkania omówione zostały trzy aspekty wdrażania rozwiązań w zakresie otwartej nauki: polityczny, naukowy i społeczny. Jednym z panelistów był Kostas Glinos, kierownik działu ds. otwartej nauki w Dyrekcji Generalnej ds. Badań Naukowych i Innowacji Komisji Europejskiej, który przedstawił aktualną politykę i działania Komisji Europejskiej, podkreślając, że otwarta nauka stanowi jeden z podstawowych wymiarów europejskiej przestrzeni badawczej i modus operandi programów finansowania badań naukowych i innowacji. Polską perspektywę zaprezentowała Urszula Białek-Wyrzykowska z Międzynarodowego Instytutu Biologii Molekularnej i Komórkowej w Warszawie, który powstał na mocy międzynarodowej umowy między UNESCO a Rządem RP. Wskazując wyzwania związane z wdrażaniem rozwiązań sprzyjających otwartej nauce, prelegentka omówiła je na poziomie krajowym i globalnym. Wśród zagadnień istotnych dla naukowców w Polsce znalazły się m.in. poziom świadomości w zakresie otwartych modeli komunikacji naukowej, kwestia dostępu do zasobów oraz infrastruktury repozytoryjnej czy potrzeba profesjonalizacji instytucjonalnego wsparcia dla badaczy, np. poprzez wdrażanie polityk otwartości i kształcenie data stewardów.

Wywiad z Wojciechem Murdzkiem, Ministrem Nauki i Szkolnictwa Wyższego

„Kierunki rozwoju otwartego dostępu do publikacji i wyników badań naukowych w Polsce” przez długi czas dobrze spełniały swoją rolę, jako dokument przybliżający odbiorcom pojęcie Otwartego Dostępu, oraz nakreślający działania strategiczne i precyzujący zalecenia dla jednostek naukowych. Na podstawie spotkań i rozmów z przedstawicielami środowiska naukowego ustaliliśmy, że dokument ten wymaga już pewnej aktualizacji - zauważa Wojciech Murdzek, Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego

 

W wywiadzie udzielonym naszemu serwisowi Wojciech Murdzek wskazuje działania podejmowane przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego w zakresie otwartego dostępu do wyników badań oraz zapowiada prace nad aktualizacją przyjętych w 2015 roku „Kierunków rozwoju...”. Zapraszamy do lektury całego wywiadu.

Additional information