Open Data Directive
Przybliża się perspektywa zobowiązania wszystkich państw członkowskich UE do wprowadzenia polityk otwartego dostępu do danych badawczych. 7 listopada Rada UE uzgodniła poprawiony tekst nowej dyrektywy o dostępie do danych publicznych, zmieniając przy okazji jej nazwę na Open Data Directive. Dyrektywa rozszerzy zakres dotychczasowych przepisów o ponownym wykorzystaniu informacji sektora publicznego, obejmując nimi także dane badawcze. Uzasadnione jest to tym, że „otwarty dostęp pomaga podnosić jakość, redukuje niepotrzebne dublowanie badań, przyspiesza proces badawczy, zwalcza nieuczciwe zachowania w nauce, a także w ogólności wspiera rozwój gospodarczy i innowacje” (motyw 23).
Obowiązkowe polityki otwartego dostępu
Zgodnie z obecnym kształtem projektu, państwa członkowskie będą musiały wprowadzić krajowe polityki otwartego dostępu oraz podjąć stosowne działania w celu otwartego udostępnienia danych badawczych, które zostały zgromadzone dzięki środkom publicznym. Polityki te mają być skierowane do organizacji prowadzących badania oraz do agencji finansujących.
W art. 2 pkt 7 projektu znajduje się definicja danych badawczych. Za dane badawcze uznaje wszystkie treści w postaci cyfrowej, inne niż publikacje naukowe, które zostały zebrane lub wytworzone w toku prowadzenia badań naukowych i zostały wykorzystane jako dowód w procesie badawczym, albo są powszechnie w społeczności akademickiej uznawane za niezbędne do sprawdzenia poprawności ustaleń i wyników badań.
- Szczegóły
- Utworzono: 2018-11-20
- Michał Starczewski
Nowa formuła OpenAIRE
Po dziesięciu latach działania w formule projektowej OpenAIRE stał się samodzielną, odrębną organizacją. OpenAIRE jako grupa projektów wypracował sobie silną pozycję na europejskiej mapie otwartej nauki, tworząc i rozwijając infrastrukturę w tym obszarze. OpenAIRE to jednak nie tylko aspekty „twarde”, ale i „miękkie”. Sieć trzydziestu czterech Krajowych Biur Otwartego Dostępu (National Open Access Desks) działa w całej UE i poza jej granicami, prowadząc skierowane do naukowców działania edukacyjne i szkoleniowe, przekonując decydentów do przyjmowania polityk otwartości oraz współpracując z projektami, repozytoriami i platformami czasopism.
Wszystkie te działania będą kontynuowane. Po długich przygotowaniach OpenAIRE ogłosił, że powołana została organizacja działająca na gruncie prawa greckiego. Członkami nowego OpenAIRE mogą być instytucje z państw europejskich. Choć zaangażowanych może być wiele instytucji z jednego państwa, to pełne prawa (a przede wszystkim prawo głosu) może mieć wyłącznie jedna z nich. Nowy status prawny ma zwiększyć elastyczność OpenAIRE i jego zdolność do efektywnego działania, a także możliwości pozyskiwania finansowania, również w dotychczasowym trybie projektowym.
- Szczegóły
- Utworzono: 2018-10-31
- Michał Starczewski
Kto przyjął Plan S?
cOAlition S to aktualnie grupa 12 narodowych agencji finansujących badania naukowe, które łączą siły, aby przyspieszyć wprowadzenie otwartego dostępu do publikacji naukowych w Europie.
Nadrzędnym celem przyjętego przez koalicjantów Planu S jest otwarte udostępnianie publikacji już od stycznia 2020 roku. Zasadzie ogólnej towarzyszy dziesięć dodatkowych reguł, które określają m.in. status prawnoautorski publikacji, sprawę czasopism hybrydowych czy kwestie ustalania i monitorowania kryteriów otwartości czasopism i platform.
- Szczegóły
- Utworzono: 2018-09-28
- Natalia Gruenpeter
cOAlition S - w stronę silnych polityk otwartości
Narodowe Centrum Nauki jest jednym z członków zawiązanej 4 września cOAlition S, czyli europejskiego porozumienia instytucji finansujących badania naukowe. Inicjatywa, działająca przy wsparciu Komisji Europejskiej, stanowi rozwinięcie Amsterdam Call for Action on Open Science, dokumentu przyjętego przez Radę ds. Konkurencyjności UE w dniu 27 maja 2016 r.
cOAlition S przyjęła składający się z dziesięciu zasad tzw. Plan S. Jego nadrzędnym celem jest udostępnianie w sposób otwarty wszystkich publikacji z badań finansowanych przez koalicjantów. Zasada ta ma obowiązywać już od 2020 roku, więc instytucje muszą szybko podjąć zdecydowane kroki na rzecz otwartego dostępu. Jak zauważył Carlos Moedas, komisarz UE ds. nauki, badań i innowacji, postulaty Planu S są już w znacznej mierze realizowane w programie Horyzont 2020, największym w historii UE programie finansowania badań naukowych.
- Szczegóły
- Utworzono: 2018-09-07
- Natalia Gruenpeter
MNiSW kontynuuje politykę w zakresie otwartego dostępu
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego udostępniło dokumenty podsumowujące rozwój otwartego dostępu w Polsce w ostatnich dwóch latach. Stanowią one realizację zapowiedzi zawartej w „Kierunkach rozwoju otwartego dostępu do publikacji i wyników badań naukowych w Polsce”, które zostały przyjęte 23 października 2015 r.
Obecnie MNiSW opublikowało „Raport nt realizacji polityki otwartego dostępu do publikacji naukowych w latach 2015-2017”, do którego załączone są wyniki badania ankietowego oraz rekomendacje w zakresie standardów otwartych repozytoriów naukowych.
Ponadto MNiSW udostępniło materiały o charakterze informacyjno-edukacyjnym. Znajdziemy wśród nich przykładowy wzór instytucjonalnej polityki otwartości, poradniki oraz prezentację.
Lektura dokumentów pozwala stwierdzić, że ministerstwo kontynuuje kierunek zarysowany jesienią 2015 r. Wciąż ogranicza się do rekomendowania dobrych praktyk, powstrzymując się od nakładania twardych zobowiązań i wymogów. Jako kluczowe zagadnienie w optyce ministerstwa pozostaje optymalne ukształtowanie spójnego, spełniającego standardy systemu otwartych repozytoriów naukowych.
- Szczegóły
- Utworzono: 2018-05-15
- Michał Starczewski
