Zmiany w Planie S

Znane są już zmiany wprowadzone do Planu S po publicznych konsultacjach, które zakończyły się na początku lutego tego roku. Koalicjanci zachowali najważniejsze zasady, m.in. natychmiastowy otwarty dostęp do publikacji, stosowanie licencji CC BY, utrzymanie opłat za publikacje na stosownym poziomie czy brak wsparcia dla czasopism hybrydowych, o ile nie podlegają umowom transformacyjnym, z jasno określoną datą końcową.

 

CC-BY 4.0, Science Europe, cOAlition S

 

Przesunięto natomiast moment wdrożenia Planu S - nowy termin to 2021 rok, co daje naukowcom i wydawcom więcej czasu na dostosowanie się do zmian, a agencjom finansującym badania - na wprowadzenie nowych bądź dostosowanie obowiązujących polityk otwartości. W stosunku do konsultowanych na początku roku propozycji aktualne zapisy Planu S rozszerzają także zakres umów transformacyjnych, regulujących przejście od modelu płatnych subskrypcji do różnych modeli otwartego udostępniania publikacji.

cOAlition S zyskała kolejnego koalicjanta

Do grona organizacji finansujących badania naukowe, zrzeszonych wokół inicjatywy otwartego udostępniania publikacji naukowych, dołączyła kilka dni temu, jako druga szwedzka instytucja, rządowa agencja innowacji Vinnova. cOAlition S liczy więc już 19 członków z Europy, Ameryki Północnej, Afryki i Bliskiego Wschodu.

Vinnova działa na rzecz zwiększenia potencjału badawczego Szwecji, głównie przez finansowanie krajowych inicjatyw prowadzących do rozwoju nowych systemów i rozwiązań. Jej misja to uczynienie ze Szwecji innowacyjnej siły w zrównoważonym świecie i czołowego, globalnego gracza w dziedzinie badań oraz kraju atrakcyjnego dla inwestorów i przedsiębiorców.

Według dyrektor generalnej organizacji, Darji Isaksson, otwarty dostęp do publikacji naukowych i wyników badań jest ważny jako czynnik pobudzający innowacyjność. W ramach cOAlition S Vinnova będzie mogła promować, wraz z innymi grantodawcami, zasady otwartości w nauce, przyczyniając się tym samym do przyspieszenia transformacji do pełnego i natychmiastowego otwartego dostępu do wyników badań finansowanych ze środków publicznych oraz grantów organizacji pozarządowych będących sygnatariuszami porozumienia.

Światowe porozumienie na rzecz otwartej nauki

1 maja przedstawiciele pięciu inicjatyw działających na rzecz otwartej nauki podpisali w São Paulo deklarację określającą ich wspólną misję: pracę na rzecz globalnej dostępności wiedzy mogącej przyczynić się do rozwiązania problemów, z jakimi zmaga się ludzkość. We wspólnym oświadczeniu African Open Science Platform, AmeliCA, cOAlition S, OA2020 oraz SciELO czytamy, że wiedza, wytworzona w ramach badań finansowanych ze środków publicznych i rozumiana jako globalne dobro publiczne, powinna być udostępniana natychmiast, bez żadnych ograniczeń oraz w sposób umożliwiający ponowne wykorzystanie przez ludzi oraz maszyny. Sygnatariusze deklaracji podpisanej podczas corocznego spotkania Światowej Rady ds. Badań Naukowych zamierzają ponadto współpracować ze sobą oraz prowadzić aktywny dialog z innymi podmiotami, uwzględniając zróżnicowany charakter globalnej komunikacji naukowej.

Inicjatorami porozumienia są różne inicjatywy działające na rzecz otwartego dostępu.

African Open Science Platform to panafrykańska platforma otwartej nauki, która zainicjowana została w grudniu 2016 roku jako trzyletni projekt. Jego celem jest nie tylko stworzenie infrastruktury służącej do przechowywania i rozpowszechniania wyników badań naukowych, ale również wzmacnianie współpracy między naukowcami i instytucjami z całej Afryki.

Narodowe Centrum Nauki o planach zarządzania danymi badawczymi

Narodowe Centrum Nauki jeszcze w tym roku chce dołączyć do wniosku o finansowanie projektu załącznika, w którym wnioskodawcy przedstawią skrócony plan zarządzania danymi badawczymi (Data Management Plan) - pisze prof. Zbigniew Błocki, dyrektor Narodowego Centrum Nauki, w liście z 3 kwietnia. Uregulowanie kwestii zarządzania danymi badawczymi ma być krokiem w stronę wprowadzenia instytucjonalnej polityki otwartego dostępu do danych badawczych oraz publikacji. Dyrektor powołuje się w liście na Zalecenia Komisji Europejskiej z dnia 17 lipca 2012 r. w sprawie dostępu do informacji naukowej i jej ochrony, a także na „Kierunki rozwoju otwartego dostępu do publikacji i wyników badań naukowych w Polsce” opracowane przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2015 roku.
Narodowe Centrum Nauki należy do Science Europe, organizacji zrzeszającej europejskie instytucje naukowe finansujące lub prowadzące badania, które działają wspólnie m.in. na rzecz otwartej nauki, w tym otwartego dostępu do danych badawczych. Efektem tych prac jest m.in. przewodnik dot. ujednoliconych europejskich praktyk związanych z zarządzaniem danymi naukowymi, w którym znaleźć można podstawowe wymagania w zakresie planów zarządzania danymi oraz kryteria wyboru godnych zaufania repozytoriów. Przewodnik ma stanowić podstawę wytycznych Narodowego Centrum Nauki dot. planu zarządzania danymi badawczymi.

Stanowisko OpenAIRE ws. Planu S

8 lutego zakończyły się publiczne konsultacje wytycznych dotyczących wdrażania Planu S. Swoje stanowisko na ten temat opublikowała organizacja OpenAIRE, która zajmuje się rozwijaniem infrastruktury otwartej nauki w Europie i prowadzi sieć Krajowych Biur Otwartego Dostępu działających w 34 państwach europejskich, także w Polsce.

W odpowiedzi czytamy, że Plan S jest w pełni zgodny z misją organizacji polegającą na wspieraniu wdrażania otwartego dostępu w państwach członkowskich UE.

Additional information